अझाडिरेक्टा इंडिका (Azadirachta indica) – म्हणजेच नीम (कडुनिंब)
---
🌿 इतिहास (History):
कडुनिंबाचे झाड प्राचीन भारतात हजारो वर्षांपासून ओळखले गेले आहे. आयुर्वेदात त्याचा उल्लेख "अर्जुनवृक्ष" किंवा "सर्वरोगनिवारिणी" असा केला गेला आहे. वैदिक काळातही कडुनिंबाचा वापर औषधी झाड म्हणून मोठ्या प्रमाणात केला जात होता. जुन्या ग्रंथांमध्ये याचा वापर विविध रोगांवर उपयुक्त असल्याचे नमूद आहे.
---
🌿 महत्व (Significance):
1. धार्मिक व सांस्कृतिक महत्त्व:
नीमाला पवित्र मानले जाते. हिंदू धर्मात घराजवळ नीमाचे झाड लावणे शुभ मानले जाते.
गुढी पाडव्याच्या दिवशी नीमाची कोवळी पाने व फुले खाण्याची परंपरा आहे, जी आरोग्यासाठी फायदेशीर मानली जाते.
2. पर्यावरणीय महत्त्व:
कडुनिंबाचे झाड हवेतून विषारी वायू शोषून घेत वातावरण शुद्ध करते.
यामुळे त्याचा वापर शेतीत कीटकनाशक म्हणून देखील होतो.
---
🌿 औषधी उपयोग (Medicinal Uses):
---
🌿 काही पारंपरिक उपयोग:
नीमाची पाने उकळून त्या पाण्याने अंघोळ केल्यास त्वचारोग कमी होतात.
नीमाचा अर्क (कडवट रस) मधुमेहात उपयुक्त मानला जातो.
नीमाच्या काड्या (दातण्या) दात स्वच्छ व मजबूत ठेवण्यासाठी वापरतात.
नीम तेल डोक्यावर लावल्यास कोंडा कमी होतो व केस मजबूत होतात.
