कोरोना‌ काळात‌ म्यूकरमाइकोसीस बुरशीचा धोका :लक्षणे व उपाय

           म्यूकरमाइकोसीस हा एक प्रकारचा बुरशीजन्य संसर्ग आहे ज्याच्या रूपात म्यूकोरेल्स क्रमाने बुरशी येते.  साधारणतया, म्यूकोर, र्झोपस, बसिडिया आणि कनिंघेमला जनरातील प्रजाती बहुतेक वेळा गुंतलेली असतात. 

  म्यूकरमाइकोसीस नावे झिगॉमायकोसिस - या रूग्णने प्यूरिबिटल बुरशीजन्य संसर्गाची एक समस्या म्यूकोर्मिकोसिस किंवा फिकोमायकोसिस म्हणून ओळखली जाते. स्पेशॅलिटीइंफॅक्टिव्ह रोग कारणेवचनी रोगप्रतिकारक प्रणाली धोकादायक घटक एचआयव्ही एड्स, डायबेटिक ट्रॅमेन्टॉसिस  , सर्जिकल डेब्रायडमेंटप्रोग्नोसिस गरीब

 हा आजार बहुधा रक्तवाहिन्यांमध्ये आणि आजूबाजूच्या हायफाइच्या वाढीमुळे दिसून येतो आणि मधुमेह किंवा तीव्र रोगप्रतिकारक व्यक्तींमध्ये संभाव्य जीवघेणा असू शकतो.

 "म्यूकोर्मिकोसिस" आणि "झिगॉमायकोसिस" कधीकधी परस्पर बदलतात. तथापि, झिग्मायकोटा पॉलिफायलेटिक म्हणून ओळखली गेली आहे आणि आधुनिक बुरशीजन्य वर्गीकरण प्रणालीमध्ये त्यांचा समावेश नाही.  तसेच, जेव्हा झिगॉमायकोसिसमध्ये एंटोमोथोरेल्सचा समावेश असतो, तर श्लेष्मायकोसिस हा गट वगळतो.

# चिन्हे आणि लक्षणे

 म्यूकोर्मिकोसिस आणि त्याच्या त्वचेचा इलेक्ट्रॉन मायक्रोग्राफ असलेल्या 47 वर्षीय व्यक्तीला म्यूकोरालिस बुरशीचे स्पोरंगिया दर्शवित आहे.  म्यूकोर्मिकोसिस वारंवार सायनस, मेंदू किंवा फुफ्फुसांना संक्रमित करते.  तोंडी पोकळी किंवा मेंदूचा संसर्ग श्लेष्मापाय रोगाचा सर्वात सामान्य प्रकार आहे, परंतु बुरशीमुळे लैंगिकदृष्ट्या कार्यशील मुलूख, त्वचा आणि इतर अवयव प्रणालींसारख्या शरीराच्या इतर भागात देखील संसर्ग होऊ शकतो. क्वचित प्रसंगी मॅक्सिलला म्यूकोर्मिकोसिसमुळे प्रभावित होऊ शकतो. मॅक्सिलोफेसियल क्षेत्राचा समृद्ध रक्तवाहिन्या पुरवठा सहसा बुरशीजन्य संक्रमणास प्रतिबंध करते, जरी अधिक विषाणूजन्य बुरशी, जसे की म्यूकोर्मिकोसिससाठी जबाबदार असतात, बहुतेकदा या अडचणीवर मात करतात. 

 अशी अनेक चिन्हे आहेत जी म्यूकोर्मिकोसिसकडे लक्ष देतात.  अशी एक चिन्हे म्हणजे रक्तवाहिन्यांवरील बुरशीजन्य आक्रमण म्हणजे रक्ताच्या गुठळ्या तयार होणे आणि रक्तपुरवठा कमी झाल्यामुळे आसपासच्या ऊतकांचा मृत्यू.  जर रोग मेंदूत सामील असेल तर लक्षणे डोळ्यांमागील एकतर्फी डोकेदुखी, चेहर्याचा वेदना, बुखार, अनुनासिक रक्तसंचय, काळ्या स्राव होण्याकडे आणि डोळ्याच्या सूजसह तीव्र सायनुसायटिस देखील असू शकतात. संक्रमणाच्या सुरुवातीच्या काळात प्रभावित त्वचा त्वचेत सामान्य दिसू शकते.  ही त्वचा त्वरीत लालसर बनते आणि ऊतींच्या मृत्यूमुळे अखेरीस काळ्या होण्यापूर्वी सूज येते.  म्यूकोर्मिकोसिसच्या इतर प्रकारांमध्ये फुफ्फुसांचा, त्वचेचा किंवा शरीराचा संपूर्ण भाग असू शकतो;  श्वास घेण्यात अडचण आणि सतत खोकला देखील लक्षणांमधे असू शकतो.  ऊतकांच्या मृत्यूच्या बाबतीत, लक्षणांमध्ये मळमळ आणि उलट्या होणे, खोकला येणे आणि पोटात दुखणे समाविष्ट आहे. 

 #जोखीम :- म्यूकोर्मिकोसिसच्या पूर्वसूचना या घटकांमध्ये एचआयव्ही / एड्स, अनियंत्रित मधुमेह इन्शूलिनच्या कमतरतेमुळे रक्तामध्ये व लघवीमध्ये साखर आढळणे, लिम्फोमास, किडनी निकामी, अवयव प्रत्यारोपण, दीर्घकालीन कोर्टिकोस्टेरॉइड आणि इम्युनोसप्रप्रेसिव थेरपी, सिरोसिस एनर्जी कुपोषण,  आणि डिफेरॉक्सॅमिन थेरपी यांचा समावेश आहे.  असे असूनही, तथापि, तेथे श्लेष्मायकोसिसची कोणतीही प्रकरणे आढळली नाहीत ज्यात कोणतेही पूर्वसूचना नसलेले घटक आहेत.

# निदान :-

 टिशू किंवा डिस्चार्जचे सामान्यतः विश्वासार्ह नसल्यामुळे, म्यूकोर्मिकोसिसचे निदान गुंतलेल्या ऊतींच्या बायोप्सीच्या नमुन्यासह स्थापित केले जाऊ शकते. 

  जर म्यूकोर्मिकोसिसचा संशय असेल तर रोगाचा वेगवान प्रसार आणि उच्च मृत्यु दरांमुळे अ‍ॅम्फोटेरिसिन बी थेरपी त्वरित दिली जावी.  Mpम्फोटेरिसिन बी सामान्यत: संसर्ग निर्मूलन सुनिश्चित करण्यासाठी सुरुवातीच्या थेरपीनंतर अतिरिक्त 4-6 आठवड्यांपर्यंत दिले जाते.  आसाव्यूकोनाझोलला नुकताच आक्रमक एस्परजिलोसिस आणि आक्रमक श्लेष्मायकोसिसच्या उपचारांना एफडीए मंजूर करण्यात आला.

 एम्फोटेरिसिन बी किंवा पोझॅकोनाझोल एकतर प्रशासनानंतर, "बुरशीचे बॉल" शल्यक्रिया काढून टाकण्याचे संकेत दिले जातात.  पुनर्जन्म होण्याच्या कोणत्याही लक्षणांसाठी या रोगाचे काळजीपूर्वक निरीक्षण केले पाहिजे. 

 सर्जिकल थेरपी खूप कठोर असू शकते आणि अनुनासिक पोकळी आणि मेंदू यांचा समावेश असलेल्या रोगाच्या काही बाबतीत, संक्रमित मेंदूच्या ऊतींना काढून टाकण्याची आवश्यकता असू शकते.  काही प्रकरणांमध्ये शस्त्रक्रिया अस्वच्छ करणारी असू शकते कारण त्यात टाळू, अनुनासिक पोकळी किंवा डोळ्याची रचना काढून टाकणे समाविष्ट असू शकते. शस्त्रक्रिया एकापेक्षा जास्त ऑपरेशन्सपर्यंत वाढविली जाऊ शकतात.  असा गृहितकल्प केला गेला आहे की हायपरबेरिक ऑक्सिजन एक सहायक थेरपी म्हणून फायदेशीर ठरू शकतो कारण ऑक्सिजनच्या उच्च दाबमुळे जीव नष्ट करण्याच्या न्युट्रोफिल्सची क्षमता वाढते.  विशेषत: जेव्हा कॉनिडीओबोलस अँटीरेट्रोव्हायरल थेरपी प्रतिरोधक एड्स रूग्णांमधील अँटीफंगल एजंटला प्रतिसाद देत नाही तेव्हा उपचारांचा दृष्टीकोन भिन्न असू शकतो.

 रोगनिदान:- बहुतेक प्रकरणांमध्ये, श्लेष्माचा संसर्ग फारच कमी असतो आणि त्याचे स्वरूप आणि तीव्रता यावर अवलंबून मृत्यु दर वेगवेगळ्या असतात.  गेंडाच्या स्वरूपात, मृत्यूचे प्रमाण ०% च्या दरम्यान आहे, तर प्रसारित म्यूकोर्मिकोसिस हा रोगाचा मृत्यु दर 90 ०% पर्यंत असणार्‍या आरोग्यदायी रूग्णात सर्वाधिक मृत्यु दर दर्शवितो.   एड्सच्या रूग्णांमध्ये मृत्यूचे प्रमाण जवळजवळ 100% असते. म्यूकोर्मिकोसिसच्या संभाव्य गुंतागुंतंमध्ये न्यूरोलॉजिकल फंक्शनची अंशत: हानी, अंधत्व आणि मेंदू किंवा फुफ्फुसाच्या रक्तवाहिन्यांचे जमा होणे समाविष्ट आहे. 

# एपिडेमिओलॉजी :-

 म्यूकोर्मिकोसिस हा एक अत्यंत दुर्मिळ संसर्ग आहे आणि म्हणूनच, रुग्णांच्या इतिहासाची आणि संसर्गाची घटना लक्षात ठेवणे कठीण आहे. तथापि, एका अमेरिकन ऑन्कोलॉजी सेंटरमध्ये असे दिसून आले आहे की श्लेष्मायकोसिस शवविच्छेदन 0.7% आणि त्या केंद्रात दर 100,000 प्रवेशासाठी अंदाजे 20 रुग्णांमध्ये आढळली. अमेरिकेत, बहुतेकदा हायपरग्लिसेमिया आणि मेटाबोलिक acidसिडोसिस (उदा. डीकेए) सह, गेंदाच्या स्वरूपात म्यूकोर्मिकोसिस आढळतो. बहुतेक प्रकरणांमध्ये रुग्ण इम्युनोकोमप्रॉमिस केलेला असतो, जरी अशी घटना फार कमी घडली आहे;  हे सहसा बुरशीजन्य बीजाणूंचा क्लेशकारक रोगप्रतिबंधक लस टोचण्यामुळे होते.  आंतरराष्ट्रीय स्तरावर, एका इटालियन पुनरावलोकनात तीव्र रक्ताचा 1% रूग्णांमध्ये म्यूकोर्मिकोसिस आढळला.

 यूएसएमधील प्रत्येक रुग्णालयात त्यांच्या सुविधांमध्ये उद्भवणार्‍या संक्रामक प्राण्यांचे तपशील जाहीर करणे आवश्यक नाही.   20001मध्ये झालेल्या प्राणघातक श्लेष्माचा संसर्ग झाल्याचा तपशील टेलिव्हिजन आणि वृत्तपत्रांच्या अहवालांना बालरोगविषयक वैद्यकीय जर्नलमधील लेखाला प्रतिसाद मिळाल्यानंतर समोर आला. दूषित इस्पितळातील तागाचे संक्रमण पसरल्याचे दिसून आले.  2001 च्या अभ्यासानुसार अमेरिकेच्या प्रत्यारोपणाच्या रूग्णालयात वितरित केलेल्या ताज्या लाँडर हॉस्पिटलच्या कपड्यांना म्यूकोरेल्स दूषित आढळले. 

 २०११ च्या जपलिन चक्रीवादळाच्या पार्श्वभूमीवर संक्रमणांचा क्लस्टर उद्भवला.  जुलै १. पर्यंत, त्वचेच्या श्लेष्मल त्वचारोगाच्या एकूण 18 संशयित घटनांची नोंद झाली होती, त्यापैकी 13 जणांची पुष्टी झाली.  एक पुष्टीकरण प्रकरण म्हणून परिभाषित केले गेले होते 

१) आणि मे रोजी किंवा नंतर आजारपणाने बळी पडलेल्या व्यक्तीच्या टॉर्नेडोमध्ये जखमेच्या व्यक्तीस अँटीफंगल उपचार किंवा सर्जिकल डिब्रिडमेंट आवश्यक असलेल्या मुलायम-ऊतक संसर्गाची नेक्रोटिझिंग, 

2) सकारात्मक बुरशीजन्य संस्कृती किंवा हिस्टोपाथोलॉजी आणि अनुवंशिक अनुक्रम अनुरूप  एक म्यूकोर्मिसेट.  जून 17 पासून या उद्रेकाशी संबंधित कोणतीही अतिरिक्त प्रकरणे नोंदली गेली नाहीत. दहा रुग्णांना अतिदक्षता विभागात दाखल करण्याची आवश्यकता होती आणि पाच जणांचा मृत्यू झाला. 

 मागील नैसर्गिक आपत्तींनंतर त्वचेच्या म्यूकोर्मिकोसिसची नोंद झाली आहे;  तथापि, हे चक्रीवादळा नंतर प्रथम ज्ञात क्लस्टर आहे.  मोडतोड साफसफाईची व्यक्तींमध्ये काहीही आढळले नाही;  त्याऐवजी दूषित वस्तूंनी उदासीन झालेल्या जखमांद्वारे (उदा. वुडपेलवरील स्प्लिंटर्स) ट्रान्समिशन झाल्याचे मानले जाते.

 सीओव्हीआयडी -१  (साथीचा रोग) सर्व देशभर (साथीचा रोग) पसरल्यानंतर, भारतात कोविड -19 च्या इम्युनोस्प्रेसिव्ह उपचारांशी संबंधित बरीच प्रकरणे नोंदवली गेली.  अहमदाबादमध्ये डिसेंबर २०२० च्या मध्यापर्यंत नऊ मृत्यूंसह 44 प्रकरणे नोंदवली गेली. मुंबई आणि दिल्लीमध्येही प्रकरणे नोंदली गेली